-تضاد مدرّج:در این نوع تضاد صفت ها قابل درجه بندی هستند.مثال:سرد و گرم،بزرگ و کوچک،پیر و جوان و...
2-تضاد معنایی( مکمل یا دو عضوی):در این نوع تضاد نفی یکی موجب اثبات دیگری است.مثال:مرده و زنده،زن و مرد،روشن وخاموش،باز و بسته و...
3-تضاد واژگانی(با وند منفی ساز):آگاه وناآگاه،باادب و بی ادب،دانا و نادان و...
4-تضاد ضمنی: یعنی دو کلمه در اصل با هم متضاد نیستند ولی در ضمن سخن که با هم ذکر می گردند یک ترکیب متضاد
می سازند. مثل: فیل و فنجان،راه و چاه،کارد و پنیر و...
5-تضاد یا تقابل دو سویه:زن و شوهر،خرید و فروش و...
6-تضاد یا تقابل جهتی:شمال و جنوب،مغرب و مشرق و...
7-تضاد ایجاب و سلب:رفتن و نرفتن،ماندن و نماندن و...
8-تضاد نمادین: آن است که هنرمند به کمک نمادها و معانی رمزی بین واژگان تضاد برقرار کرده است.
الف- سخن چه عرضه کنم با جماعتی که زجهل/زبانگ خر نشناسد نطق عیسی را
خر نماد جسم و عیسی نماد روح است. در این صورت بین آنها تضاد ایجاد شده است.
ب-کس نیاید به زیر سایة بوم/ور همای از جهان شود معدوم
بوم نماد بدبختی و هما نماد خوشبختی است.
ج-تا کی آخر چو بنفشه سر غفلت در پیش/حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار
بنفشه نماد انسان های غافل و نرگس نماد انسان های آگاه و بیدار
9-تضاد مجازیـ کنایی:اگر طرفین تضاد در معنای قاموسی و حقیقی خود مخالف هم نباشند بلکه در معنای مجازی با یکدیگر مخالف باشند تضاد مجازی نام دارد.
مثال:الف-چو آهنگ رفتن کند جان پاک/چه بر تخت مردن، چه بر روی خاک
تخت مجازاً (قدرت و ثروت) وخاک مجازاً (فقر و تهیدستی)
ب-یکی را به سر بنهد تاج بخت/یکی را به خاک اندر آرد زتخت
مصراع اوّل کنایه از خوشبخت کردن و مصراع دوم کنایه از ذلیل کردن
10-تضاد ترکیبی (اضافی/ وصفی):اگر طرفین تضاد به صورت ترکیب اضافی یا وصفی (یا حتی مقلوب آنها) در کلام، هنرمندانه ظاهرشده باشد، تضاد ترکیبی نام دارد.
مثال:الف-ای پدر، کوتاه خردمند به از نادان بلند.
ب-آن شنیدی که لاغری دانا/گفت باری به ابلهی فربه
http://adabiyatekashmar.mihanblog.com
مطلب تضاد از وبلاگ همكار فرهنگي آقاي محمد امير زاده
تشخیص- اِسناد مجازی- جاندار پنداری- استعاره...برچسب : نویسنده : groheadabiat بازدید : 144